Taxonomy for Biology Articles-12th Class: Difference between revisions
From Vidyalayawiki
mNo edit summary |
No edit summary |
||
| Line 4: | Line 4: | ||
|'''अध्याय''' | |'''अध्याय''' | ||
|'''विषय''' | |'''विषय''' | ||
|'''Unit''' | |'''Unit''' | ||
|'''Chapter''' | |'''Chapter''' | ||
|'''Topic''' | |'''Topic''' | ||
|'''Article Creator Name''' | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 13: | Line 13: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Unit - 6''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
| Line 22: | Line 22: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Reproduction''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
| Line 32: | Line 32: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Reproduction in Organisms''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 42: | Line 42: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Reproduction in Organisms | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 51: | Line 51: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sexual reproduction | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 60: | Line 60: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Asexual reproduction | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 69: | Line 69: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Clone | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 78: | Line 78: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cell division | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 87: | Line 87: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Encystation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 96: | Line 96: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sporulation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 105: | Line 105: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Vegetative propagation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 114: | Line 114: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Fragmentation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 123: | Line 123: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Juvenile phase | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 132: | Line 132: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Vegetative phase | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 141: | Line 141: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Oestrus cycle | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 150: | Line 150: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Menstrual cycle. | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 159: | Line 159: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Pre-fertilisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 168: | Line 168: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Fertilization | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 177: | Line 177: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Post fertilization | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 186: | Line 186: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Gametogenesis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 195: | Line 195: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Homogametes (isogametes) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 204: | Line 204: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Heterogametes | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 213: | Line 213: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Antherozoid or sperm | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 222: | Line 222: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Egg or ovum | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 231: | Line 231: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Homothallic | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 240: | Line 240: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Heterothallic | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 249: | Line 249: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cell division during gamete formation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 258: | Line 258: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Gamete Transfer | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 267: | Line 267: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Pollination | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 276: | Line 276: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Fertilisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 285: | Line 285: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Parthenogenesis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 294: | Line 294: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Zygote | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 303: | Line 303: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Embryogenesis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 312: | Line 312: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Oviparous | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 321: | Line 321: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Viviparous | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''2''' | |'''2''' | ||
| Line 328: | Line 328: | ||
|'''[[पुष्पी पादपों में लैंगिक जनन]]''' | |'''[[पुष्पी पादपों में लैंगिक जनन]]''' | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Sexual Reproduction in Flowering Plants''' | |'''Sexual Reproduction in Flowering Plants''' | ||
| | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 337: | Line 337: | ||
| | | | ||
|[[पुंकेसर]] | |[[पुंकेसर]] | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Stamen | |Stamen | ||
| | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 346: | Line 346: | ||
| | | | ||
|[[डंठल]] | |[[डंठल]] | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Filament | |Filament | ||
| | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 355: | Line 355: | ||
| | | | ||
|[[परागकोश]] | |[[परागकोश]] | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Anther | |Anther | ||
| | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 366: | Line 366: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Microsporangia | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 375: | Line 375: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Pollen sacs | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 384: | Line 384: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Tapetum | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 393: | Line 393: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sporogenous tissue | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 402: | Line 402: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Microsporogenesis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 411: | Line 411: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Microspore tetrad | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 420: | Line 420: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Vegetative cell | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 429: | Line 429: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Generative cell | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 438: | Line 438: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Parthenium | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 447: | Line 447: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Monocarpellary | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 456: | Line 456: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Multicarpellary | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 465: | Line 465: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Syncarpous | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 474: | Line 474: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Apocarpous | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 483: | Line 483: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Stigma | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 492: | Line 492: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Style | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 501: | Line 501: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ovary | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 510: | Line 510: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Placenta | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 519: | Line 519: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Megasporangia | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 528: | Line 528: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Female gametophyte | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 537: | Line 537: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Pollination | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 546: | Line 546: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Autogamy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 555: | Line 555: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Geitonogamy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 564: | Line 564: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Xenogamy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 573: | Line 573: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Artificial hybridisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 582: | Line 582: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Emasculation. | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 591: | Line 591: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bagging | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 600: | Line 600: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|zygote | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 609: | Line 609: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Triple fusion | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 618: | Line 618: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Primary endosperm cell (PEC) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 627: | Line 627: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Endosperm | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 636: | Line 636: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Embryo | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 645: | Line 645: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Embryogeny | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 654: | Line 654: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Scutellum | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 663: | Line 663: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Coleorrhiza | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 672: | Line 672: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Coleoptile | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 681: | Line 681: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Non-albuminous | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 690: | Line 690: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Perisperm | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 699: | Line 699: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Dormancy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 708: | Line 708: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|False fruits | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 717: | Line 717: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|True fruit | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 726: | Line 726: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Parthenocarpic fruits | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 735: | Line 735: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Apomixis. | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 744: | Line 744: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Polyembryony | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''3''' | |'''3''' | ||
| Line 752: | Line 752: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Human reproduction''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 762: | Line 762: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Testes | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 771: | Line 771: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|External genitalia | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 780: | Line 780: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Scrotum | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 789: | Line 789: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Testicular lobules | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 798: | Line 798: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Seminiferous tubules | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 807: | Line 807: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Male germ cells (spermatogonia) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 816: | Line 816: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sertoli cells | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 825: | Line 825: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Urethral meatus. | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 834: | Line 834: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ovaries | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 843: | Line 843: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Oviducts | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 852: | Line 852: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Uterus | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 861: | Line 861: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cervix | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 870: | Line 870: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Mammary glands | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 879: | Line 879: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Infundibulum | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 888: | Line 888: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Fimbriae | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 897: | Line 897: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Mammary lobes | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 906: | Line 906: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Mammary duct | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 915: | Line 915: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|lactiferous duct | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 924: | Line 924: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Gametogenesis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 933: | Line 933: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Spermatogenesis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 942: | Line 942: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Spermiation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 951: | Line 951: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|oogenesis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 960: | Line 960: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|oogonia | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 969: | Line 969: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Antrum | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 978: | Line 978: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Graafian follicle | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 987: | Line 987: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|zona pellucida | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 996: | Line 996: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|ovulation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,005: | Line 1,005: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Menstrual cycle | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,014: | Line 1,014: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Menarche | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,023: | Line 1,023: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Corpus luteum | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,032: | Line 1,032: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Menopause | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,041: | Line 1,041: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Fertilisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,050: | Line 1,050: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cleavage | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,059: | Line 1,059: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Blastomeres | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,068: | Line 1,068: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Trophoblast | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,077: | Line 1,077: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Implantation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,086: | Line 1,086: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Placenta | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,095: | Line 1,095: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Human chorionic gonadotropin | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,104: | Line 1,104: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Human placental lactogen | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,113: | Line 1,113: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Estrogens | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,122: | Line 1,122: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Progestogens, | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,131: | Line 1,131: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Relaxin | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,140: | Line 1,140: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Stem cells | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,149: | Line 1,149: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Parturition | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,158: | Line 1,158: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Foetal ejection reflex. | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,167: | Line 1,167: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Lactation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,176: | Line 1,176: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Colostrum | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''4''' | |'''4''' | ||
| Line 1,184: | Line 1,184: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Reproductive health''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 1,194: | Line 1,194: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Amniocentesis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,203: | Line 1,203: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Maternal mortality rate (MMR) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,212: | Line 1,212: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Infant mortality rate | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,221: | Line 1,221: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Withdrawal or coitus interruptus | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,230: | Line 1,230: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Lactational amenorrhea | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,239: | Line 1,239: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Intra Uterine Devices (IUDs0 | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,248: | Line 1,248: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sterilisation, | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,257: | Line 1,257: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Medical termination of pregnancy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,266: | Line 1,266: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sexually Transmitted Infections (STIs) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,275: | Line 1,275: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Infertility | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,284: | Line 1,284: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Assisted reproductive technologies (ART) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,293: | Line 1,293: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|In vitro fertilisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,302: | Line 1,302: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Embryo transfer | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,311: | Line 1,311: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Test tube baby | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,320: | Line 1,320: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|zygote intra fallopian transfer | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,329: | Line 1,329: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Intra uterine transfer | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,338: | Line 1,338: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|In-vivo fertilisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,347: | Line 1,347: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|in-vivo fertilisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,356: | Line 1,356: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Gamete intra fallopian transfer | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,365: | Line 1,365: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Intra cytoplasmic sperm injection | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,374: | Line 1,374: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Artificial insemination | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,381: | Line 1,381: | ||
| | | | ||
|[[गर्भाशय वीर्यसेचन]] | |[[गर्भाशय वीर्यसेचन]] | ||
|'''Unit - 7''' | |'''Unit - 7''' | ||
| | | | ||
|Intra-uterine insemination | |Intra-uterine insemination | ||
| | |||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,390: | Line 1,390: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Genetics and evolution''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
| Line 1,400: | Line 1,400: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Principles of heredity and variation''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 1,410: | Line 1,410: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Genetics | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,419: | Line 1,419: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Genes | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,428: | Line 1,428: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Alleles | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,437: | Line 1,437: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Genotype | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,446: | Line 1,446: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Phenotype | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,455: | Line 1,455: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Filial progeny | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,464: | Line 1,464: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Dominant factor | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,473: | Line 1,473: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Recessive Factor | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,482: | Line 1,482: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Monohybrid cross | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,491: | Line 1,491: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Heterozygous. | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,500: | Line 1,500: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Punnett Square | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,509: | Line 1,509: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Test cross | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,518: | Line 1,518: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Laws of Inheritance | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,527: | Line 1,527: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Law of Dominance | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,536: | Line 1,536: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Law of Segregation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,545: | Line 1,545: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Incomplete Dominance | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,554: | Line 1,554: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Co-dominance | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,563: | Line 1,563: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Multiple alleles | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,572: | Line 1,572: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Dihybrid crosses | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,581: | Line 1,581: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Chromosomes | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,590: | Line 1,590: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Chromosomal theory of inheritance | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,599: | Line 1,599: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Drosophila melanogaster | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,608: | Line 1,608: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Linkage and Recombination | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,617: | Line 1,617: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Polygenic inheritance | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,626: | Line 1,626: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Pleiotropy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,635: | Line 1,635: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sex determination | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,644: | Line 1,644: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sex chromosome | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,653: | Line 1,653: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Autosomes | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,662: | Line 1,662: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Male heterogamety | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,671: | Line 1,671: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Female heterogamety | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,680: | Line 1,680: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sex Determination in Honey Bee | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,689: | Line 1,689: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Mutation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,698: | Line 1,698: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Pedigree Analysis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,707: | Line 1,707: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Colour Blidness | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,716: | Line 1,716: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Haemophilia | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,725: | Line 1,725: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sickle-cell anaemia | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,734: | Line 1,734: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Phenylketonuria | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,743: | Line 1,743: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Thalassemia | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,752: | Line 1,752: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Aneuploidy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,761: | Line 1,761: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Polyploidy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,770: | Line 1,770: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Down’s Syndrome | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,779: | Line 1,779: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Klinefelter’s Syndrome | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,788: | Line 1,788: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Turner’s Syndrome | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''6''' | |'''6''' | ||
| Line 1,796: | Line 1,796: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Molecular basis of Inheritance''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 1,806: | Line 1,806: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|DNA | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,815: | Line 1,815: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Polynucleotide Chain | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,824: | Line 1,824: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Double Helix | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,833: | Line 1,833: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Packaging of DNA Helix | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,842: | Line 1,842: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Histones | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,851: | Line 1,851: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Nucleosome | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,860: | Line 1,860: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Chromatin | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,869: | Line 1,869: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Euchromatin | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,878: | Line 1,878: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Heterochromatin | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,887: | Line 1,887: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Transforming Principle | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,896: | Line 1,896: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Genetic Material | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,905: | Line 1,905: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|RNA | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,914: | Line 1,914: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Replication | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,923: | Line 1,923: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|DNA polymerase | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,932: | Line 1,932: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Transcription | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,941: | Line 1,941: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Coding strand | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,950: | Line 1,950: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Template strand | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,959: | Line 1,959: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Monocistronic | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,968: | Line 1,968: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Polycistronic | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,977: | Line 1,977: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Exons | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,986: | Line 1,986: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Introns | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 1,995: | Line 1,995: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Lac operon | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,004: | Line 2,004: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Human Genome Project | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,013: | Line 2,013: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bioinformatics | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,022: | Line 2,022: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Expressed Sequence Tags (ESTs) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,031: | Line 2,031: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|SNPs – single nucleotide polymorphism | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,040: | Line 2,040: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|DNA fingerprinting | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,049: | Line 2,049: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Polymorphism | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''7''' | |'''7''' | ||
| Line 2,057: | Line 2,057: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Evolution''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 2,067: | Line 2,067: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Big Bang theory | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,076: | Line 2,076: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Miller’s experiment | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,085: | Line 2,085: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Divergent evolution | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,094: | Line 2,094: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Convergent evolution | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,103: | Line 2,103: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biological evolution | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,112: | Line 2,112: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Adaptive radiation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,121: | Line 2,121: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Natural selection | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,130: | Line 2,130: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Saltation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,139: | Line 2,139: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Hardy-Weinberg Principle | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,148: | Line 2,148: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Neanderthal man | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,157: | Line 2,157: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Java man | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,166: | Line 2,166: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Dryopithecus and Ramapithecus | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,173: | Line 2,173: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Unit - 8''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
| Line 2,182: | Line 2,182: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Biology in human welfare''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
| Line 2,192: | Line 2,192: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Human health and Disease''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 2,202: | Line 2,202: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Health | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,211: | Line 2,211: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Infectious diseases | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,220: | Line 2,220: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Non-infectious diseases | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,229: | Line 2,229: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Pathogens | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,238: | Line 2,238: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Typhoid | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,247: | Line 2,247: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Widal test | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,256: | Line 2,256: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Pneumonia | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,265: | Line 2,265: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Common cold | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,274: | Line 2,274: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Malaria | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,283: | Line 2,283: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Amoebiasis (amoebic dysentery) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,292: | Line 2,292: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ascariasis. | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,301: | Line 2,301: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Elephantiasis or filariasis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,310: | Line 2,310: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ringworms | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,319: | Line 2,319: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Immunity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,328: | Line 2,328: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Innate Immunity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,337: | Line 2,337: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Acquired immunity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,346: | Line 2,346: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Humoral immune response | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,355: | Line 2,355: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cell-mediated immunity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,364: | Line 2,364: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Active and Passive Immunity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,373: | Line 2,373: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Vaccination and Immunisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,382: | Line 2,382: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Allergies | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,391: | Line 2,391: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Lymphoid organs | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,400: | Line 2,400: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bone marrow | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,409: | Line 2,409: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Thymus | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,418: | Line 2,418: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Mucosaassociated lymphoid tissue (MALT) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,427: | Line 2,427: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Acquired Immuno Deficiency Syndrome | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,436: | Line 2,436: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cancer | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,445: | Line 2,445: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Benign tumors | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,454: | Line 2,454: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Malignant tumor | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,463: | Line 2,463: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Carcinogens | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,472: | Line 2,472: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|α-interferon | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,481: | Line 2,481: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Opioids | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,490: | Line 2,490: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cannabinoids | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,499: | Line 2,499: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cocaine | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,508: | Line 2,508: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Adolescence and Drug/Alcohol Abuse | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,517: | Line 2,517: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Withdrawal syndrome | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,526: | Line 2,526: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cirrhosis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''9''' | |'''9''' | ||
| Line 2,534: | Line 2,534: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Strategies for Enhancement in food production''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 2,544: | Line 2,544: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Animal husbandry | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,553: | Line 2,553: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Dairy Farm Management | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,562: | Line 2,562: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Poultry Farm Management | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,571: | Line 2,571: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Animal Breeding | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,580: | Line 2,580: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Inbreeding | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,589: | Line 2,589: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|homozygosity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,598: | Line 2,598: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Out-breeding | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,607: | Line 2,607: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Out-crossing | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,616: | Line 2,616: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cross-breeding | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,625: | Line 2,625: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Interspecific hybridisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,634: | Line 2,634: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bee-keeping / apiculture | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,643: | Line 2,643: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Fisheries | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,652: | Line 2,652: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Green Revolution | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,661: | Line 2,661: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Plant Breeding | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,670: | Line 2,670: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Germplasm collection | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,679: | Line 2,679: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Mutation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,688: | Line 2,688: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biofortification | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,697: | Line 2,697: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Single Cell Protein (SCP). | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,706: | Line 2,706: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Tissue culture | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,715: | Line 2,715: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Totipotency | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,724: | Line 2,724: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Micropropagation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,733: | Line 2,733: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|meristem | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,742: | Line 2,742: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Somatic hybridisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''10''' | |'''10''' | ||
| Line 2,750: | Line 2,750: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Microbes in human welfare''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 2,760: | Line 2,760: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Viruses | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,769: | Line 2,769: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bacteriophage | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,778: | Line 2,778: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Tobacco Mosaic Virus (TMV) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,787: | Line 2,787: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bacteria | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,796: | Line 2,796: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|lactic acid bacteria (LAB) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,805: | Line 2,805: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Fermentors | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,814: | Line 2,814: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Antibiotics | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,823: | Line 2,823: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Aspergillus niger | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,832: | Line 2,832: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Acetobacter aceti | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,841: | Line 2,841: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Clostridium butylicum | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,850: | Line 2,850: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Saccharomyces cerevisiae | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,859: | Line 2,859: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bioactive Molecules | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,868: | Line 2,868: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Microbes in sewage treatment | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,877: | Line 2,877: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|BOD (biochemical oxygen demand) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,886: | Line 2,886: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biogas | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,895: | Line 2,895: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ganga Action Plan and Yamuna Action Plan | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,904: | Line 2,904: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Methanogens | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,913: | Line 2,913: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bt-cotton | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,922: | Line 2,922: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Organic farming | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,931: | Line 2,931: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biofertilisers | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,940: | Line 2,940: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Mycorrhiza | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,947: | Line 2,947: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Unit - 9''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
| Line 2,956: | Line 2,956: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Biotechnology''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
| Line 2,966: | Line 2,966: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Biotechnology: Principles and procedures''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 2,976: | Line 2,976: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|In vitro fertilisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,985: | Line 2,985: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Principles of biotechnology | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 2,994: | Line 2,994: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Genetic engineering | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,003: | Line 3,003: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bioprocess engineering | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,012: | Line 3,012: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Recombinant DNA | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,021: | Line 3,021: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Gene cloning and gene transfer, | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,030: | Line 3,030: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Origin of replication, | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,039: | Line 3,039: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cloning | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,048: | Line 3,048: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Restriction Enzymes | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,057: | Line 3,057: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Restriction endonuclease | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,066: | Line 3,066: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Recognition sequence | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,075: | Line 3,075: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Exonucleases and endonucleases DNA | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,084: | Line 3,084: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Palindromic nucleotide sequences | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,093: | Line 3,093: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Separation and isolation of DNA fragments | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,102: | Line 3,102: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Gel electrophoresis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,111: | Line 3,111: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cloning Vectors | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,120: | Line 3,120: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Transformation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,129: | Line 3,129: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Insertional inactivation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,138: | Line 3,138: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Tumor | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,147: | Line 3,147: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cancerous cells | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,156: | Line 3,156: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Micro-injection | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,165: | Line 3,165: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biolistics or gene gun | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,174: | Line 3,174: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|lysozyme (bacteria) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,183: | Line 3,183: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cellulase (plant cells) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,192: | Line 3,192: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Chitinase (fungus) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,201: | Line 3,201: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Polymerase Chain Reaction | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,210: | Line 3,210: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Selectable marker | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,219: | Line 3,219: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Recombinant protein | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,228: | Line 3,228: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Bioreactors | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,237: | Line 3,237: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Downstream Processing | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''12''' | |'''12''' | ||
| Line 3,245: | Line 3,245: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Biotechnology and its application''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 3,255: | Line 3,255: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Green Revolution | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,264: | Line 3,264: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Genetically Modified Organisms (GMO) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,273: | Line 3,273: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Insecticidal protein | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,282: | Line 3,282: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|RNA interference | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,291: | Line 3,291: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Genetically Engineered Insulin | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,300: | Line 3,300: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|C peptide | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,309: | Line 3,309: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Gene Therapy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,318: | Line 3,318: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Molecular Diagnosis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,327: | Line 3,327: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Transgenic animals | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,336: | Line 3,336: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ethical issues | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,345: | Line 3,345: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|GEAC (Genetic Engineering Approval Committee) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,354: | Line 3,354: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biopiracy | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,361: | Line 3,361: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Unit - 10''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
| Line 3,370: | Line 3,370: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Ecosystem''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
| | | | ||
| Line 3,380: | Line 3,380: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Organism and population''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 3,390: | Line 3,390: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Niche | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,399: | Line 3,399: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Abiotic Factors | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,408: | Line 3,408: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biotic Factors | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,417: | Line 3,417: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Adaptations | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,426: | Line 3,426: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Population Attributes | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,435: | Line 3,435: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Population density | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,444: | Line 3,444: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Growth Models | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,453: | Line 3,453: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Logistic growth | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,462: | Line 3,462: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Life History Variation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,471: | Line 3,471: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Mutualism | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,480: | Line 3,480: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Competition | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,489: | Line 3,489: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Parasitism & Predation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,498: | Line 3,498: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Commensalism. | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,507: | Line 3,507: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Symbiosis | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''14''' | |'''14''' | ||
| Line 3,515: | Line 3,515: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Ecosystem''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 3,525: | Line 3,525: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Stratification | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,534: | Line 3,534: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Primary production | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,543: | Line 3,543: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Productivity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,552: | Line 3,552: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Gross primary productivity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,561: | Line 3,561: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Secondary productivity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,570: | Line 3,570: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Decomposition | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,579: | Line 3,579: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Detritivores | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,588: | Line 3,588: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Humification | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,597: | Line 3,597: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Mineralisation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,606: | Line 3,606: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Photosynthetically active radiation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,615: | Line 3,615: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Producers | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,624: | Line 3,624: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Consumers | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,633: | Line 3,633: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Herbivores | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,642: | Line 3,642: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Detritus food chain | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,651: | Line 3,651: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Saprotrophs | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,660: | Line 3,660: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Food web | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,669: | Line 3,669: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biomass | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,678: | Line 3,678: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ecological Pyramid | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,687: | Line 3,687: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ecological succession | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,696: | Line 3,696: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Succession of Plants | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,705: | Line 3,705: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Hydrarch succession | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,714: | Line 3,714: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|xerarch succession | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,723: | Line 3,723: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Pioneer species | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,732: | Line 3,732: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Nutrient cycling | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,741: | Line 3,741: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biogeochemical cycles | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,750: | Line 3,750: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ecosystem – Carbon Cycle | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,759: | Line 3,759: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ecosystem – Phosphorus Cycle | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,768: | Line 3,768: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ecosystem services | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''15''' | |'''15''' | ||
| Line 3,776: | Line 3,776: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Biodiversity and Conservation''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 3,786: | Line 3,786: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biodiversity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,795: | Line 3,795: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Genetic diversity: | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,804: | Line 3,804: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Species diversity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,813: | Line 3,813: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ecological diversity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,822: | Line 3,822: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Latitudinal gradients | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,831: | Line 3,831: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Species-Area relationships | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,840: | Line 3,840: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Habitat loss and fragmentation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,849: | Line 3,849: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Alien species invasions | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,858: | Line 3,858: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Co-extinctions: | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,867: | Line 3,867: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|In situ conservation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,876: | Line 3,876: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ex situ Conservation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
|'''16''' | |'''16''' | ||
| Line 3,884: | Line 3,884: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|'''Environmental issues''' | |||
| | | | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| Line 3,894: | Line 3,894: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Electrostatic precipitator | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,903: | Line 3,903: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Compressed natural gas (CNG) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,912: | Line 3,912: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Water (Prevention and Control of Pollution) Act | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,921: | Line 3,921: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Domestic Sewage and Industrial Effluents | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,930: | Line 3,930: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Biomagnification | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,939: | Line 3,939: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Cultural or Accelerated Eutrophication | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,948: | Line 3,948: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Sanitary landfills | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,957: | Line 3,957: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Electronic wastes (e-wastes) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,966: | Line 3,966: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Agro chemicals | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,975: | Line 3,975: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Organic Farming | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,984: | Line 3,984: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Radioactive waste | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 3,993: | Line 3,993: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Greenhouse effect | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,002: | Line 4,002: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ozone depletion | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,011: | Line 4,011: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Stratosphere | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,020: | Line 4,020: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|chlorofluorocarbons (CFCs) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,029: | Line 4,029: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Ozone hole | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,038: | Line 4,038: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Snow-blindness | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,047: | Line 4,047: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Montreal Protocol | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,056: | Line 4,056: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Soil erosion and desertification | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,065: | Line 4,065: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Waterlogging and soil salinity | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,074: | Line 4,074: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Deforestation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,083: | Line 4,083: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Slash and burn agriculture | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,092: | Line 4,092: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Jhum cultivation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,101: | Line 4,101: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Reforestation | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,110: | Line 4,110: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Amrita Devi Bishnoi Wildlife Protection Award | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,119: | Line 4,119: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Chipko Movement | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| Line 4,128: | Line 4,128: | ||
| | | | ||
| | | | ||
|Joint Forest Management (JFM) | |||
| | | | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| | | | ||
Revision as of 13:11, 4 September 2023
| S.No. | इकाई | अध्याय | विषय | Unit | Chapter | Topic | Article Creator Name |
| इकाई - 6 | Unit - 6 | ||||||
| जनन | Reproduction | ||||||
| 1 | जीवों में जनन | Reproduction in Organisms | |||||
| जीवों में जनन | Reproduction in Organisms | ||||||
| लैंगिक जनन | Sexual reproduction | ||||||
| अलैंगिक जनन | Asexual reproduction | ||||||
| क्लोन | Clone | ||||||
| कोशिका विभाजन | Cell division | ||||||
| पुटीभवन | Encystation | ||||||
| बीजाणुजनन | Sporulation | ||||||
| कायिक प्रवर्धन | Vegetative propagation | ||||||
| पुनरुद्भवन | Fragmentation | ||||||
| किशोर प्रावस्था | Juvenile phase | ||||||
| कायिक प्रावस्था | Vegetative phase | ||||||
| मद चक्र | Oestrus cycle | ||||||
| ऋतुस्राव चक्र | Menstrual cycle. | ||||||
| पूर्व निषेचन | Pre-fertilisation | ||||||
| निषेचन | Fertilization | ||||||
| पश्च निषेचन | Post fertilization | ||||||
| युग्मकजनन | Gametogenesis | ||||||
| संयुग्मकी | Homogametes (isogametes) | ||||||
| विषमयुग्मक | Heterogametes | ||||||
| पुमणु या शुक्राणु | Antherozoid or sperm | ||||||
| अंडा या डिंब | Egg or ovum | ||||||
| समथैलसी | Homothallic | ||||||
| विषमथैलसी | Heterothallic | ||||||
| युग्मक निर्माण के दौरान कोशिका विभाजन | Cell division during gamete formation | ||||||
| युग्मक स्थानांतरण | Gamete Transfer | ||||||
| परागण | Pollination | ||||||
| निषेचन | Fertilisation | ||||||
| अनिषेक जनन | Parthenogenesis | ||||||
| युग्मनज | Zygote | ||||||
| अंडाप्रजक | Embryogenesis | ||||||
| सजीव प्रजक | Oviparous | ||||||
| Viviparous | |||||||
| 2 | पुष्पी पादपों में लैंगिक जनन | Sexual Reproduction in Flowering Plants | |||||
| पुंकेसर | Stamen | ||||||
| डंठल | Filament | ||||||
| परागकोश | Anther | ||||||
| लघुबीजाणुधानी | Microsporangia | ||||||
| परागपुटी | Pollen sacs | ||||||
| टेपीटम | Tapetum | ||||||
| बीजाणुजन ऊतक | Sporogenous tissue | ||||||
| लघुबीजाणुजनन | Microsporogenesis | ||||||
| लघुबीजाणु चतुष्क | Microspore tetrad | ||||||
| कायिक कोशिका | Vegetative cell | ||||||
| जनन कोशिकाएं | Generative cell | ||||||
| पार्थेनियम | Parthenium | ||||||
| एकअण्डपी | Monocarpellary | ||||||
| बहुअंडपी | Multicarpellary | ||||||
| युक्ताण्डपी | Syncarpous | ||||||
| वियुक्तांडपी | Apocarpous | ||||||
| वर्तिकाग्र | Stigma | ||||||
| वर्तिका | Style | ||||||
| अंडाशय | Ovary | ||||||
| बीजांड | Placenta | ||||||
| गुरुबीजाणुधानी | Megasporangia | ||||||
| मादा युग्मकोद्भिद् | Female gametophyte | ||||||
| परागण | Pollination | ||||||
| ऑटोगैमी | Autogamy | ||||||
| सजातपुष्पी परागण | Geitonogamy | ||||||
| पर-निषेचन | Xenogamy | ||||||
| कृत्रिम संकरीकरण | Artificial hybridisation | ||||||
| विपुंसन | Emasculation. | ||||||
| बैगिंग | Bagging | ||||||
| युग्मनज | zygote | ||||||
| त्रिसंलयन | Triple fusion | ||||||
| प्राथमिक भ्रूणपोष कोशिका (पीईसी) | Primary endosperm cell (PEC) | ||||||
| भ्रूणपोष | Endosperm | ||||||
| भ्रूण | Embryo | ||||||
| भ्रूणोद्भव | Embryogeny | ||||||
| स्कुटेलम | Scutellum | ||||||
| कोलोराइजा | Coleorrhiza | ||||||
| प्रांकुर | Coleoptile | ||||||
| गैर-एल्बुमिनस | Non-albuminous | ||||||
| परिभ्रूणपोष | Perisperm | ||||||
| प्रसुप्ति | Dormancy | ||||||
| आभासी फल | False fruits | ||||||
| वास्तविक फल | True fruit | ||||||
| अनिषेकफलक फल | Parthenocarpic fruits | ||||||
| असंगजनन | Apomixis. | ||||||
| बहुभ्रूणता | Polyembryony | ||||||
| 3 | मानव जनन | Human reproduction | |||||
| वृषण | Testes | ||||||
| बाह्य जननेंद्रिय | External genitalia | ||||||
| वृषण कोष | Scrotum | ||||||
| वृषण पालिका | Testicular lobules | ||||||
| शुक्रजनक नलिकाएं | Seminiferous tubules | ||||||
| नर जर्म कोशिकाएँ | Male germ cells (spermatogonia) | ||||||
| सर्टोली कोशिकाएं | Sertoli cells | ||||||
| यूरेथ्रल मीटस | Urethral meatus. | ||||||
| अंडाशय | Ovaries | ||||||
| अंडवाहिनियां | Oviducts | ||||||
| गर्भाशय | Uterus | ||||||
| गर्भाशय ग्रीवा | Cervix | ||||||
| स्तन ग्रंथियां | Mammary glands | ||||||
| इन्फंडिबुलम | Infundibulum | ||||||
| फिम्ब्रिए | Fimbriae | ||||||
| भगशेफ | Mammary lobes | ||||||
| स्तन वाहिनी | Mammary duct | ||||||
| दुग्ध वाहिनी | lactiferous duct | ||||||
| युग्मकजनन | Gametogenesis | ||||||
| शुक्र जनन | Spermatogenesis | ||||||
| वीर्यसेचन | Spermiation | ||||||
| अण्डजनन | oogenesis | ||||||
| अण्डजननी | oogonia | ||||||
| एंट्रम | Antrum | ||||||
| ग्राफियन पुटिका | Graafian follicle | ||||||
| अंडावरण | zona pellucida | ||||||
| अण्डोत्सर्ग | ovulation | ||||||
| आर्तव चक्र | Menstrual cycle | ||||||
| रजोदर्शन | Menarche | ||||||
| पीत-पिण्ड | Corpus luteum | ||||||
| रजोनिवृत्ति | Menopause | ||||||
| निषेचन | Fertilisation | ||||||
| विदलन | Cleavage | ||||||
| कोरक खंड | Blastomeres | ||||||
| पोषकोरक | Trophoblast | ||||||
| जरायु अंकुरक | Implantation | ||||||
| अपरा | Placenta | ||||||
| ह्यूमन कोरिओनिक गोनाडोट्रोपिन | Human chorionic gonadotropin | ||||||
| मानव अपरा लैक्टोजन | Human placental lactogen | ||||||
| एस्ट्रोजेन | Estrogens | ||||||
| प्रोजेस्टोजन, | Progestogens, | ||||||
| रिलैक्सिन | Relaxin | ||||||
| स्टेम कोशिकाएँ | Stem cells | ||||||
| प्रसव | Parturition | ||||||
| भ्रूण उत्क्षेपन प्रतिवर्त | Foetal ejection reflex. | ||||||
| दुग्धस्रवण | Lactation | ||||||
| कोलोस्ट्रम | Colostrum | ||||||
| 4 | जनन स्वास्थ्य | Reproductive health | |||||
| उल्ववेधन | Amniocentesis | ||||||
| मातृ मृत्यु दर | Maternal mortality rate (MMR) | ||||||
| शिशु मृत्यु दर | Infant mortality rate | ||||||
| वाह्य स्खलन या अंतरित मैथुन | Withdrawal or coitus interruptus | ||||||
| स्तनपान अमेनोरेरिया | Lactational amenorrhea | ||||||
| अन्तः गर्भाशयी युक्ति | Intra Uterine Devices (IUDs0 | ||||||
| बंध्यकरण | Sterilisation, | ||||||
| गर्भावस्था का चिकित्सीय सगर्भता समापन | Medical termination of pregnancy | ||||||
| यौन संचारित संक्रमण (STIS) | Sexually Transmitted Infections (STIs) | ||||||
| बंध्यता | Infertility | ||||||
| सहायक प्रजनन प्रौद्योगिकियां (एआरटी) | Assisted reproductive technologies (ART) | ||||||
| पात्रे निषेचन | In vitro fertilisation | ||||||
| भ्रूण स्थानांतरण | Embryo transfer | ||||||
| टेस्ट ट्यूब बच्चा | Test tube baby | ||||||
| युग्मनज या प्रारंभिक भ्रूण | zygote intra fallopian transfer | ||||||
| अंतः डिंबवाहिनी स्थानांतरण | Intra uterine transfer | ||||||
| इंट्रा यूटेराइन ट्रांसफर | In-vivo fertilisation | ||||||
| जीवे निषेचन | in-vivo fertilisation | ||||||
| फैलोपी नलिका में स्थानांतरित | Gamete intra fallopian transfer | ||||||
| कोशिकीय शुक्राणु निक्षेपण | Intra cytoplasmic sperm injection | ||||||
| कृत्रिम वीर्यसेचन | Artificial insemination | ||||||
| इकाई - 7 | गर्भाशय वीर्यसेचन | Unit - 7 | Intra-uterine insemination | ||||
| आनुवंशिकी और विकास | Genetics and evolution | ||||||
| 5 | वंशागति तथा विविधता के सिद्धांत | Principles of heredity and variation | |||||
| फर्स्ट हिन्दी | आनुवंशिकी | Genetics | |||||
| जीन | Genes | ||||||
| एलील्स | Alleles | ||||||
| जीनोटाइप | Genotype | ||||||
| फीनोटाइप | Phenotype | ||||||
| प्रथम संतति पीढ़ी | Filial progeny | ||||||
| प्रभावी कारक | Dominant factor | ||||||
| अप्रभावी कारक | Recessive Factor | ||||||
| एक संकर क्रॉस | Monohybrid cross | ||||||
| विषमयुग्मकी | Heterozygous. | ||||||
| पनेट वर्ग | Punnett Square | ||||||
| परीक्षार्थ संकरण | Test cross | ||||||
| वंशागति के नियम | Laws of Inheritance | ||||||
| प्रभाविता का नियम | Law of Dominance | ||||||
| विसंयोजन का नियम | Law of Segregation | ||||||
| अपूर्ण प्रभाविता का नियम | Incomplete Dominance | ||||||
| सह प्रभाविता का नियम | Co-dominance | ||||||
| बहु अलील | Multiple alleles | ||||||
| द्विसंकर क्रॉस | Dihybrid crosses | ||||||
| गुणसूत्र | Chromosomes | ||||||
| वंशागति का गुणसूत्र सिद्धांत | Chromosomal theory of inheritance | ||||||
| ड्रोसोफिला मेलानोगास्टर | Drosophila melanogaster | ||||||
| सहलग्नता और पुनर्योजन | Linkage and Recombination | ||||||
| बहुजीनी वंशागति | Polygenic inheritance | ||||||
| बहुप्रभाविता | Pleiotropy | ||||||
| लिंग निर्धारण | Sex determination | ||||||
| लिंग गुणसूत्र | Sex chromosome | ||||||
| ऑटोसोम | Autosomes | ||||||
| नर विषमयुग्मता | Male heterogamety | ||||||
| मादा विषमयुग्मता | Female heterogamety | ||||||
| मधुमक्खी में लिंग निर्धारण | Sex Determination in Honey Bee | ||||||
| उत्परिवर्तन | Mutation | ||||||
| वंशावली विश्लेषण | Pedigree Analysis | ||||||
| वर्णांधता | Colour Blidness | ||||||
| हीमोफीलिया | Haemophilia | ||||||
| सिकल सेल एनीमिया | Sickle-cell anaemia | ||||||
| फीनाइल कीटोन्यूरिया | Phenylketonuria | ||||||
| थैलेसीमिया | Thalassemia | ||||||
| असुगुणिता | Aneuploidy | ||||||
| बहुगुणिता | Polyploidy | ||||||
| डाउन सिंड्रोम | Down’s Syndrome | ||||||
| क्लाइनफेल्टर सिंड्रोम | Klinefelter’s Syndrome | ||||||
| टर्नर सिंड्रोम | Turner’s Syndrome | ||||||
| 6 | वंशागति का आणविक आधार | Molecular basis of Inheritance | |||||
| डीएनए | DNA | ||||||
| पॉलीन्यूक्लियोटाइड श्रृंखला | Polynucleotide Chain | ||||||
| द्विकुंडली | Double Helix | ||||||
| डीएनए कुंडली का पैकेजिंग | Packaging of DNA Helix | ||||||
| हिस्टोन | Histones | ||||||
| न्यूक्लियोसोम | Nucleosome | ||||||
| क्रोमेटिन | Chromatin | ||||||
| यूक्रोमैटिन | Euchromatin | ||||||
| हेट्रोक्रोमैटिन | Heterochromatin | ||||||
| रूपांतिरत सिद्धांत | Transforming Principle | ||||||
| आनुवंशिक पदार्थ | Genetic Material | ||||||
| आरएनए | RNA | ||||||
| प्रतिकृति | Replication | ||||||
| डीएनए पॉलीमरेज | DNA polymerase | ||||||
| ट्रांसक्रिप्शन | Transcription | ||||||
| कूटलेखन रज्जुक | Coding strand | ||||||
| टेम्पलेट रज्जुक | Template strand | ||||||
| मोनोसिस्ट्रोनिक | Monocistronic | ||||||
| पॉलीसिस्ट्रॉनिक | Polycistronic | ||||||
| एक्सॉन | Exons | ||||||
| इंट्रोन्स | Introns | ||||||
| लैक ऑपेरॉन | Lac operon | ||||||
| मानव जीनोम परियोजना | Human Genome Project | ||||||
| जैव सूचना विज्ञान | Bioinformatics | ||||||
| व्यक्त अनुक्रम टैग (ईएसटी) | Expressed Sequence Tags (ESTs) | ||||||
| SNPs - एकल न्यूक्लियोटाइड बहुरूपता | SNPs – single nucleotide polymorphism | ||||||
| डीएनए फिंगरप्रिंटिंग | DNA fingerprinting | ||||||
| बहुरूपता | Polymorphism | ||||||
| 7 | विकास | Evolution | |||||
| बिग बैंग सिद्धांत | Big Bang theory | ||||||
| मिलर का प्रयोग | Miller’s experiment | ||||||
| अपसारी विकास | Divergent evolution | ||||||
| अभिसारी विकास | Convergent evolution | ||||||
| जैव विकास | Biological evolution | ||||||
| प्राकृतिक वरण | Adaptive radiation | ||||||
| प्राकृतिक चयन | Natural selection | ||||||
| सालटेशन | Saltation | ||||||
| हार्डी-वेनबर्ग सिद्धांत | Hardy-Weinberg Principle | ||||||
| निएंडरथल मानव | Neanderthal man | ||||||
| जावा मानव | Java man | ||||||
| ड्रायोपिथेकस और रामापिथेकस | Dryopithecus and Ramapithecus | ||||||
| इकाई - 8 | Unit - 8 | ||||||
| मानव कल्याण में जीव विज्ञान | Biology in human welfare | ||||||
| 8 | मानव स्वास्थ्य तथा रोग | Human health and Disease | |||||
| स्वास्थ्य | Health | ||||||
| संक्रामक रोग | Infectious diseases | ||||||
| असंक्रामक रोग | Non-infectious diseases | ||||||
| रोगजनक | Pathogens | ||||||
| टाइफाइड | Typhoid | ||||||
| विडाल परीक्षण | Widal test | ||||||
| न्यूमोनिया | Pneumonia | ||||||
| सामान्य जुकाम | Common cold | ||||||
| मलेरिया | Malaria | ||||||
| अमीबाइसिस (अमीबिक पेचिश) | Amoebiasis (amoebic dysentery) | ||||||
| एस्केरिएसिस | Ascariasis. | ||||||
| हाथीपांव या फाइलेरिया | Elephantiasis or filariasis | ||||||
| दाद | Ringworms | ||||||
| प्रतिरक्षा | Immunity | ||||||
| सहज प्रतिरक्षा | Innate Immunity | ||||||
| उपार्जित प्रतिरक्षा | Acquired immunity | ||||||
| ह्यूमरल प्रतिरक्षा प्रतिक्रिया | Humoral immune response | ||||||
| कोशिका-मध्यस्थ प्रतिरक्षा | Cell-mediated immunity | ||||||
| सक्रिय और निष्क्रिय प्रतिरक्षा | Active and Passive Immunity | ||||||
| टीकाकरण और प्रतिरक्षण | Vaccination and Immunisation | ||||||
| एलर्जी | Allergies | ||||||
| लसीकाभ अंग | Lymphoid organs | ||||||
| अस्थि मज्जा | Bone marrow | ||||||
| थाइमस | Thymus | ||||||
| श्लेष्म संबद्ध लसीकाभ ऊतक | Mucosaassociated lymphoid tissue (MALT) | ||||||
| उपार्जित प्रतिरक्षा न्यूनता संलक्षण | Acquired Immuno Deficiency Syndrome | ||||||
| कैंसर | Cancer | ||||||
| सुदम अर्बुद | Benign tumors | ||||||
| दुर्दम अर्बुद | Malignant tumor | ||||||
| कार्सिनोजन | Carcinogens | ||||||
| α-इंटरफेरॉन | α-interferon | ||||||
| ओपिओइड्स | Opioids | ||||||
| कैनाबिनॉइड्स | Cannabinoids | ||||||
| कोकीन | Cocaine | ||||||
| किशोरावस्था और नशीली दवाओं / शराब का दुरुपयोग | Adolescence and Drug/Alcohol Abuse | ||||||
| विनिवर्तन संलक्षण | Withdrawal syndrome | ||||||
| सिरोसिस | Cirrhosis | ||||||
| 9 | खाद्य उत्पादन में वृद्धि की कार्य नीतियां | Strategies for Enhancement in food production | |||||
| पशुपालन | Animal husbandry | ||||||
| डेयरी फार्म प्रबंधन | Dairy Farm Management | ||||||
| कुक्कुट फार्म प्रबंधन | Poultry Farm Management | ||||||
| पशु प्रजनन | Animal Breeding | ||||||
| अंत:प्रजनन | Inbreeding | ||||||
| समयुग्मता | homozygosity | ||||||
| बहि: प्रजनन | Out-breeding | ||||||
| बहि:संकरण | Out-crossing | ||||||
| संकरण | Cross-breeding | ||||||
| अंतः विशिष्ट संकरण | Interspecific hybridisation | ||||||
| मधुमक्खी पालन | Bee-keeping / apiculture | ||||||
| मत्स्यकी | Fisheries | ||||||
| हरित क्रांति | Green Revolution | ||||||
| पादप प्रजनन | Plant Breeding | ||||||
| जर्मप्लास्म संग्रह | Germplasm collection | ||||||
| उत्परिवर्तन | Mutation | ||||||
| बायोफोर्टिफिकेशन | Biofortification | ||||||
| एकल सेल प्रोटीन | Single Cell Protein (SCP). | ||||||
| ऊतक संवर्धन | Tissue culture | ||||||
| पूर्णशक्तता | Totipotency | ||||||
| सूक्ष्मप्रवर्धन | Micropropagation | ||||||
| विभज्योतक | meristem | ||||||
| कायिक संकरण | Somatic hybridisation | ||||||
| 10 | मानव कल्याण में सूक्ष्मजीव | Microbes in human welfare | |||||
| विषाणु | Viruses | ||||||
| जीवाणुभोजी विषाणु | Bacteriophage | ||||||
| तंबाकू मोज़ेक वायरस (टीएमवी) | Tobacco Mosaic Virus (TMV) | ||||||
| जीवाणु | Bacteria | ||||||
| लैक्टिक एसिड बैक्टीरिया (एलएबी) | lactic acid bacteria (LAB) | ||||||
| किण्वक | Fermentors | ||||||
| प्रतिजैविक पदार्थ | Antibiotics | ||||||
| एस्परगिलस नाइगर | Aspergillus niger | ||||||
| एसीटोबैक्टर एसिटाई | Acetobacter aceti | ||||||
| क्लोस्ट्रीडियम ब्यूटिलिकम | Clostridium butylicum | ||||||
| सैक्रोमाइसेस सेरेविसी | Saccharomyces cerevisiae | ||||||
| जैव सक्रिय अणु | Bioactive Molecules | ||||||
| सीवेज उपचार में सूक्ष्मजीव | Microbes in sewage treatment | ||||||
| बीओडी (बायोकेमिकल ऑक्सीजन डिमांड) | BOD (biochemical oxygen demand) | ||||||
| बायोगैस | Biogas | ||||||
| गंगा एक्शन प्लान और यमुना एक्शन प्लान | Ganga Action Plan and Yamuna Action Plan | ||||||
| मेथेनोजेन | Methanogens | ||||||
| बीटी-कॉटन | Bt-cotton | ||||||
| जैविक खेती | Organic farming | ||||||
| जैव उर्वरक | Biofertilisers | ||||||
| माइकोराइजा | Mycorrhiza | ||||||
| इकाई - 9 | Unit - 9 | ||||||
| जैव प्रौद्योगिकी | Biotechnology | ||||||
| 11 | जैव प्रौद्योगिकी: सिद्धांत व प्रक्रम | Biotechnology: Principles and procedures | |||||
| इन विट्रो निषेचन | In vitro fertilisation | ||||||
| जैव प्रौद्योगिकी के सिद्धांत | Principles of biotechnology | ||||||
| आनुवंशिक अभियांत्रिकी | Genetic engineering | ||||||
| जैव प्रक्रिया इंजीनियरिंग | Bioprocess engineering | ||||||
| पुनर्योगज डीएनए | Recombinant DNA | ||||||
| जीन क्लोनिंग और जीन स्थानांतरण, | Gene cloning and gene transfer, | ||||||
| प्रतिकृतीयन की उत्पत्ति | Origin of replication, | ||||||
| क्लोनिंग | Cloning | ||||||
| प्रतिबंधन एंजाइम | Restriction Enzymes | ||||||
| प्रतिबंध एंडोन्यूक्लिएज | Restriction endonuclease | ||||||
| विशिष्ट क्षारक अनुक्रम | Recognition sequence | ||||||
| एक्सोन्यूक्लिएज और एंडोन्यूक्लिएज डीएनए | Exonucleases and endonucleases DNA | ||||||
| पैलिंड्रोमिक न्यूक्लियोटाइड सीक्वेंस | Palindromic nucleotide sequences | ||||||
| डीएनए खंड का पृथक्करण और विलगन | Separation and isolation of DNA fragments | ||||||
| जेल इलेक्ट्रोफोरोसिस | Gel electrophoresis | ||||||
| क्लोनिंग संवाहक | Cloning Vectors | ||||||
| रूपांतरण | Transformation | ||||||
| निवेशी निष्क्रियता | Insertional inactivation | ||||||
| अर्बुद | Tumor | ||||||
| कैंसरयुक्त कोशिकाएँ | Cancerous cells | ||||||
| सूक्ष्म अंतःक्षेपण | Micro-injection | ||||||
| बायोलिस्टिक्स या जीन गन | Biolistics or gene gun | ||||||
| लाइसोजाइम (जीवाणु) | lysozyme (bacteria) | ||||||
| सेल्यूलस (पादप की कोशिकाएं) | Cellulase (plant cells) | ||||||
| काइटिनेज (कवक) | Chitinase (fungus) | ||||||
| पॉलिमरेज श्रृंखला अभिक्रिया | Polymerase Chain Reaction | ||||||
| वरण योग्य चिन्हक | Selectable marker | ||||||
| पुनर्योगज प्रोटीन | Recombinant protein | ||||||
| बायोरिएक्टर | Bioreactors | ||||||
| अनुप्रवाह संसाधन | Downstream Processing | ||||||
| 12 | जैव प्रौद्योगिकी एवं उसके अनुप्रयोग | Biotechnology and its application | |||||
| हरित क्रांति | Green Revolution | ||||||
| आनुवंशिकता रूपांतरित जीव (GMO) | Genetically Modified Organisms (GMO) | ||||||
| कीटनाशक प्रोटीन | Insecticidal protein | ||||||
| आरएनए अंतरक्षेप | RNA interference | ||||||
| आनुवंशिकतः निर्मित इंसुलिन | Genetically Engineered Insulin | ||||||
| पेप्टाइड सी | C peptide | ||||||
| जीन चिकित्सा | Gene Therapy | ||||||
| आणविक निदान | Molecular Diagnosis | ||||||
| पारजीवी जंतु | Transgenic animals | ||||||
| नैतिक मुद्दे | Ethical issues | ||||||
| GEAC (जेनेटिक इंजीनियरिंग स्वीकृति समिति) | GEAC (Genetic Engineering Approval Committee) | ||||||
| बायोपाइरेसी | Biopiracy | ||||||
| इकाई - 10 | Unit - 10 | ||||||
| पारिस्थितिकी | Ecosystem | ||||||
| 13 | जीव और समष्टियाँ | Organism and population | |||||
| निकेत | Niche | ||||||
| अजैविक कारक | Abiotic Factors | ||||||
| जैविक कारक | Biotic Factors | ||||||
| अनुकूलन | Adaptations | ||||||
| समष्टि गुण | Population Attributes | ||||||
| जनसंख्या घनत्व | Population density | ||||||
| वृद्धि मॉडल | Growth Models | ||||||
| लॉजिस्टिक ग्रोथ | Logistic growth | ||||||
| जीवन वृत्त विभिन्नता | Life History Variation | ||||||
| सहोपकारिता | Mutualism | ||||||
| स्पर्धा | Competition | ||||||
| परजीविता और परभक्षण | Parasitism & Predation | ||||||
| सहभोजिता | Commensalism. | ||||||
| सहजीविता | Symbiosis | ||||||
| 14 | पारितंत्र | Ecosystem | |||||
| स्तर-विन्यास | Stratification | ||||||
| प्राथमिक उत्पादन | Primary production | ||||||
| उत्पादकता | Productivity | ||||||
| सकल प्राथमिक उत्पादकता | Gross primary productivity | ||||||
| द्वितीयक उत्पादकता | Secondary productivity | ||||||
| अपघटन | Decomposition | ||||||
| अपरदाहारी | Detritivores | ||||||
| ह्यूमिफिकेशन | Humification | ||||||
| खनिजीकरण | Mineralisation | ||||||
| प्रकाश संश्लेषक सक्रिय विकिरण | Photosynthetically active radiation | ||||||
| उत्पादक | Producers | ||||||
| उपभोक्ता | Consumers | ||||||
| शाकाहारी | Herbivores | ||||||
| अपरद खाद्य श्रृंखला | Detritus food chain | ||||||
| मृतजीवी | Saprotrophs | ||||||
| खाद्यजाल | Food web | ||||||
| जैवमात्रा | Biomass | ||||||
| पारिस्थितिक पिरामिड | Ecological Pyramid | ||||||
| पारिस्थितिक अनुक्रमण | Ecological succession | ||||||
| पोषण चक्रण | Succession of Plants | ||||||
| जलारंभी अनुक्रमण | Hydrarch succession | ||||||
| शुष्कतारंभी अनुक्रमण | xerarch succession | ||||||
| मूल अन्वेषक | Pioneer species | ||||||
| पोषक चक्रण | Nutrient cycling | ||||||
| जैव भू-रासायनिक चक्र | Biogeochemical cycles | ||||||
| पारितंत्र - कार्बन चक्र | Ecosystem – Carbon Cycle | ||||||
| पारितंत्र - फास्फोरस चक्र | Ecosystem – Phosphorus Cycle | ||||||
| पारितंत्र सेवाएं | Ecosystem services | ||||||
| 15 | जैव विविधता एवं संरक्षण | Biodiversity and Conservation | |||||
| जैव विविधता | Biodiversity | ||||||
| आनुवंशिक विविधता | Genetic diversity: | ||||||
| जातीय विविधता | Species diversity | ||||||
| पारिस्थितिकीय विविधता | Ecological diversity | ||||||
| अक्षांशीय प्रवणता | Latitudinal gradients | ||||||
| जातीय-क्षेत्र संबंध | Species-Area relationships | ||||||
| आवासीय क्षति तथा विखंडन | Habitat loss and fragmentation | ||||||
| विदेशी जातियों का आक्रमण | Alien species invasions | ||||||
| सह-विलुप्तता | Co-extinctions: | ||||||
| यथास्थान संरक्षण | In situ conservation | ||||||
| बाह्यस्थाने संरक्षण | Ex situ Conservation | ||||||
| 16 | पर्यावरण के मुद्दें | Environmental issues | |||||
| वैधुत अवक्षेपित | Electrostatic precipitator | ||||||
| संपीड़ित प्राकृतिक गैस (CNG) | Compressed natural gas (CNG) | ||||||
| जल (रोकथाम और प्रदूषण नियंत्रण) अधिनियम | Water (Prevention and Control of Pollution) Act | ||||||
| बायोकेमिकल ऑक्सीजन डिमांड (बीओडी) | Domestic Sewage and Industrial Effluents | ||||||
| जैव आवर्धन | Biomagnification | ||||||
| सांस्कृतिक या त्वरित सुपोषण | Cultural or Accelerated Eutrophication | ||||||
| सेनेटरी लैंडफिल | Sanitary landfills | ||||||
| इलेक्ट्रॉनिक अपशिष्ट (ई-अपशिष्ट) | Electronic wastes (e-wastes) | ||||||
| कृषि रसायन | Agro chemicals | ||||||
| जैविक खेती | Organic Farming | ||||||
| रेडियोधर्मी अपशिष्ट | Radioactive waste | ||||||
| ग्रीनहाउस प्रभाव | Greenhouse effect | ||||||
| ओजोन अवक्षय | Ozone depletion | ||||||
| समताप मंडल | Stratosphere | ||||||
| क्लोरोफ्लोरोकार्बन | chlorofluorocarbons (CFCs) | ||||||
| ओजोन छिद्र | Ozone hole | ||||||
| हिमांधता, | Snow-blindness | ||||||
| मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉल | Montreal Protocol | ||||||
| मृदा अपरदन और मरुस्थलीकरण | Soil erosion and desertification | ||||||
| जलाक्रांति और मृदा लवणता | Waterlogging and soil salinity | ||||||
| वनोन्मूलन | Deforestation | ||||||
| काटो और जलाओ कृषि | Slash and burn agriculture | ||||||
| झूम खेती | Jhum cultivation | ||||||
| पुनर्वनीकरण | Reforestation | ||||||
| अमृता देवी बिश्नोई वन्यजीव संरक्षण पुरस्कार | Amrita Devi Bishnoi Wildlife Protection Award | ||||||
| चिपको आंदोलन | Chipko Movement | ||||||
| संयुक्त वन प्रबंधन | Joint Forest Management (JFM) | ||||||