Taxonomy for Biology Articles-10th Class
From Vidyalayawiki
| S.No | अध्याय | विषय | Chapters | Topic | Article Creator Name | Review by IIT Kanpur |
| 1 | जैव प्रक्रम | Biological process | ||||
| सजीव | Living | |||||
| निर्जीव | Nonliving | |||||
| जैव प्रक्रम | Biological process | Ekatah Sharma | ||||
| श्वसन | Respiration | Kiran Mishra | ||||
| उत्सर्जन | excretion | Kiran Mishra | ||||
| पोषण | Nutrition | shahana rizvi | ||||
| एंजाइम | Enzyme | shahana rizvi | ||||
| संवहन बंडल | Vascular Bundle | Kiran Mishra | ||||
| क्लोरोप्लास्ट | chloroplast | shahana rizvi | ||||
| द्वार कोशिकाएं | Gate cells | Ekatah Sharma | ||||
| रन्ध्र | Stomata | Kiran Mishra | ||||
| लार ग्रंथि | Salivary gland | Ekatah Sharma | ||||
| एंजाइम | Enzyme | shahana rizvi | ||||
| दन्त क्षरण | Tooth decay | Shahana Rizvi | ||||
| ए.टी.पी | ATP | Ekatah Sharma | ||||
| वाष्पोत्सर्जन | Transpiration | Ekatah Sharma | ||||
| श्वसन | Respiration | Kiran Mishra | ||||
| वहन तंत्र | Transportation system | Kiran Mishra | ||||
| हृदय | Heart | shahana Rizvi | ||||
| रक्त-दाब | Blood pressure | shahana rizvi | ||||
| कुपिका | Alveoli | shahana rizvi | ||||
| नलिकाएँ- रुधिर वाहिकाएँ | capillaries - blood vessels | shahana rizvi | ||||
| प्लेटलेट्स | Platelets | shahana rizvi | ||||
| लसीका | lymph | shahana rizvi | ||||
| पादपों में परिवहन | Transport in plants | Ekatah sharma | ||||
| वृक्क | Kidney | shahana rizvi | ||||
| कृत्रिम वृक्क | Artificial kidney | Kiran Mishra | ||||
| अपोहन | Dialysis | Kiran Mishra | ||||
| वृक्काणु | Nephron | Ekatah Sharma | ||||
| अंगदान | Organ donation | Ekatah Kumari | ||||
| परिसंचरण तंत्र | Circulatory system | Ekatah Kumari | ||||
| हीमोग्लोबिन | Hemoglobin | shahana rizvi | ||||
| रुधिर | Blood | shahana rizvi | ||||
| रुधिर वाहिकाएं | Blood vessels | shahana rizvi | ||||
| उच्च रक्तचाप | Hypertension | Kiran mishra | ||||
| पित्ताशय | Gallbladder | Kiran Mishra | ||||
| पित्त रस | Bile Juice | Kiran Mishra | ||||
| अनुशिथिलन | Diastole | Kiran Mishra | ||||
| प्रकुंचन | Systole | Kiran Mishra | ||||
| अलिंद | Atrium | Kiran MIshra | ||||
| प्रकाश संश्लेषण | Photosynthesis | Ekatah Sharma | ||||
| फेफड़े | Lungs | shahana rizvi | ||||
| फुफ्फुसीय शिराएँ | Pulmonary veins | shahana rizvi | ||||
| धमनी | Artery | shahana rizvi | ||||
| महाधमनी | Aorta | shahana rizvi | ||||
| मूत्रमार्ग | Urethra | Ekatah Sharma | ||||
| मूत्रवाहिनी | Ureter | Ekatah Kumari | ||||
| यकृत | Liver | shahana rizvi | ||||
| श्वसनी | Bronchi | shahana rizvi | ||||
| शिरा | Vein | shahana rizvi | ||||
| महाशिरा | Vena cava | shahana rizvi | ||||
| श्वासनली | Trachea | shahana rizvi | ||||
| 2 | नियंत्रण एवं समन्वय | Control and coordination | ||||
| अग्न्याशय | Pancreas | Kiran Mishra | ||||
| अग्रमस्तिष्क | Forebrain | Kiran Mishra | ||||
| अनुमस्तिष्क | Cerebellum | Shahana Rizvi | ||||
| आंत्र रस | intestinal juice | Kiran Mishra | ||||
| आंत | Intestine | shahana rizvi | ||||
| जठर ग्रंथि | Gastric Gland | Ekatah Sharma | ||||
| जठर रस | Gastric Juice | Ekatah sharma | ||||
| तंत्रिका | Nerve | Ekatah Sharma | ||||
| तंत्रिका आवेग | Nerve Impulse | Ekatah Sharma | ||||
| तंत्रिकाक्ष | Axon | shahana rizvi | ||||
| मस्तिष्कावरण शोथ | Meningitis | shahana rizvi | ||||
| पश्च मस्तिष्क | Hind brain | Shahana rizvi | ||||
| प्रमस्तिष्क | Cerebrum | Shahana Rizvi | ||||
| मध्यमस्तिष्क | Midbrain | Shahana Rizvi | ||||
| मस्तिष्क | Brain | Ekatah Sharma | ||||
| एक्सॉन | Axon | Ekatah Sharma | ||||
| अन्तर्ग्रथन | synapse | Ekatah Sharma | ||||
| प्रतिवर्ती क्रिया | reflex action | Kiran Mishra | ||||
| अनैच्छिक क्रिया | Involuntary action | Kiran Mishra | ||||
| ऐच्छिक क्रिया | voluntary action | shahana rizvi | ||||
| मेरुदंड | Spinal cord | shahana rizvi | ||||
| उद्दीपन | Stimulus | Kiran Mishra | ||||
| हार्मोन | hormone | shahana rizvi | ||||
| 3 | जीव जनन कैसे करते हैं | How do organisms reproduce | ||||
| अंड कोशिका | Egg cell | kiran mishra | ||||
| अंड वाहिनी | Oviduct | kiran mishra | ||||
| अंडाशय | Ovary | |||||
| अंतर्जनन | Unbreeding | |||||
| गर्भाशय | Uterus | |||||
| ग्रासनली | Oesophagus | shahana rizvi | ||||
| गर्भाशय ग्रीवा | Cervix | |||||
| प्रजनन | Reproduction | Shahana Rizvi | ||||
| पुनर्जनन | Regeneration | Shahana Rizvi | ||||
| बृहदान्त्र | Colon | |||||
| युग्मक | Gamete | |||||
| युग्मनज | Zygote | Kiran Mishra | ||||
| यौवनारम्भ | Puberty | Kiran Mishra | ||||
| वर्तिका | Style | |||||
| वर्तिकाग्र | Stigro | |||||
| वृषण | Testes | Kiran Mishra | ||||
| शिश्न | Penis | |||||
| शुक्रवाहिनी | Vas deferens | |||||
| शुक्राशय | Seminal vesicle | |||||
| मुकुलन | Budding | Shahana Rizvi | ||||
| कायिक प्रवर्धन | vegetative propagation | Shahana Rizvi | ||||
| टेस्टोस्टेरोन | Testosterone | |||||
| रजोधर्म | Menstruation | Kiran Mishra | ||||
| निषेचन | fertilization | Kiran Mishra | ||||
| प्रोस्टेट ग्रंथि | Prostate gland | Kiran Mishra | ||||
| गर्भनिरोधक युक्तियाँ | Contraception Tips | Kiran Mishra | ||||
| लैंगिक जनन | Sexual Reproduction | Shahana Rizvi | ||||
| अलैंगिक जनन | Asexual Reproduction | Shahana Rizvi | ||||
| 4 | आनुवंशिकता एवं जैव विकास | Heredity and Biological Evolution | ||||
| आनुवंशिकता | Heredity | |||||
| अनुवांशिक पदार्थ | Genetic Material | |||||
| लिंग निर्धारण | Sex determination | Kiran Mishra | ||||
| लिंग गुणसूत्र | Sex Chromosome | |||||
| वंशानुगत लक्षण | Inherited traits | |||||
| वंशागति | Inheritance | |||||
| मेंडल का योगदान | Mendel's contribution | Kiran Mishra | ||||
| कर्णपाली | Ear lobe | Ekatah Sharma | ||||
| उपार्जित और अनुवांशिक लक्षण | Acquired and hereditary traits | SHAHANA RIZVI | ||||
| चार्ल्स रॉबर्ट डार्विन | Charles Robert Darwin | |||||
| मेयर का प्रयोग | Mayor's Experiment | |||||
| वर्गीकरण | Classification | |||||
| अभिलक्षण | Characteristic | |||||
| जीवाश्मी ईंधन | Fossil fuel | Ekatah Sharma | ||||
| अप्रभावी गुण | Recessive traits | |||||
| जीवाश्म | Fossil | Ekatah Sharma | ||||
| विभिन्नताएं | Variations | Ekatah Sharma | ||||
| 5 | हमारा पर्यावरण | Our environment | ||||
| पारितंत्र | Ecosystem | Ekatah Sharma | ||||
| उपभोक्ता | Consumers | Ekatah Sharma | ||||
| खाद्य श्रृंखला | Food Chain | Ekatah Sharma | ||||
| खाद्य जाल | Food web | Ekatah Sharma | ||||
| ओजोन परत | Ozone layer | Ekatah Sharma | ||||
| अजैव निम्नीकरणीय | Abiodegradation | Ekatah Sharma | ||||
| जैव प्रक्रम | Biological process | Ekatah Sharma | ||||
| जैविक आवर्धन | Biological magnification | Ekatah Sharma | ||||
| जैव मात्रा | Biomass | Ekatah Sharma | ||||
| पारिस्थितिक | Ecological | Ekatah Sharma | ||||
| समष्टि | Population | Ekatah Sharma | ||||
| 6 | प्राकृतिक संसाधनों का संपोषित प्रबंधन | Sustainable management of natural resources | ||||
| विशिष्ट स्थल | Hotspots | Ekatah Sharma | ||||
| संपोषित प्रबंधन | Sustainable management | Ekatah sharma | ||||
| अनवीकरणीय | Non-renewable | Ekatah sharma | ||||
| अनुपचारित मल | Untreated sewage | Ekatah sharma | ||||
| अपमार्जक(जीव विज्ञान ) | Detergent | |||||
| एंटीबायोटिक | Antibiotics | Ekatah Sharma | ||||
| प्रयोज्य | Disposable | |||||
| प्रदूषित | Polluted | Ekatah Sharma | ||||
| संदूषण | Contamination | Ekatah Sharma | ||||
| प्राकृतिक संसाधन | Natural resources | Ekatah Sharma | ||||
| चिपको आंदोलन | chipko movement | SHAHANA RIZVI | ||||